2kvv - Samen

De Samen of Sami

De Samen of Sami zijn een van oorsprong nomadisch volk dat het Noord-Europese Lapland (Noorwegen, Zweden en Finland) bewoont. Ze zijn ook bekend onder de naam Lappen, wat ze zelf als een belediging beschouwen.


Een deel van de Samen leefde traditioneel als nomaden die rendierkudden volgden in hun jaarlijkse voedseltrek. De rendieren leverden de Samen melk, vlees en huiden. Bovendien deden ze dienst als trekdier voor de slede, het vervoermiddel bij uitstek in dit gebied. Andere Samen leefden traditioneel van de visserij, met name aan de Noorse kust. Ook de jacht was een belangrijke bezigheid.


De nomadische Samen woonden in tenten (lavvu) die gemakkelijk af te breken en te vervoeren waren. Alleen in de winter bleven de Samen en rendieren op één plaats. In plaats van in tenten leefden ze dan in lage koepelvormige hutten, die met aarde bedekt werden om ze tegen de strenge vrieskou te beschermen.

 
















Lavvu

De buitenzijde bestaat uit rendierhuiden die aan elkaar zijn genaaid met een benen naald en draad gemaakt van de darm van het rendier. De constructie is gevormd uit in elkaar vallende rechtopstaande stokken, die extra verbonden zijn met gebogen dwarsverbindende stokken. De traditionele lavvu vertoont veel gelijkenis met de tipi.


De lavvu is in verband met het Scandinavische klimaat ten opzichte van de tipi echter steviger uitgevoerd met een bredere basis en een lagere hoogte (tegen de wind), en heeft een ingang van hout (tegen de kou). Binnenin de lavvu is een vuurplaats die wordt gebruikt om de ruimte te verwarmen. De rook kan ontsnappen door het gat in het dak.


Vanaf de 17e eeuw is de levenswijze van de Samen sterk veranderd. Slechts een klein deel voert nog een nomadisch bestaan, en dan doorgaans nog slechts een deel van het jaar. De meeste Samen hebben zich als visser, landbouwer of zelfstandige ondernemer gevestigd.